Door Ingrid Smits
Rosa gooit haar boodschappenkarretje een paar keer bomvol. Maar afrekenen? Ho maar! De vraag is welke straf ze ervoor moet krijgen. Want de dievegge is zwakbegaafd.
Voor de rechter in Dordrecht zit deze middag een soort peuter. Ze heet Rosa en is 49 jaar oud. Qua uiterlijk is ze een volwassen vrouw. Maar Rosa snapt het verband tussen oorzaak en gevolg vaak niet. Haar brein is wat dat betreft vergelijkbaar met dat van een 3-jarige, heeft een test uitgewezen.
Rosa heeft een advocaat meegenomen. “Ik zit 22 jaar in het vak en zij is al twintig jaar mijn cliënt”, zegt de blonde vrouw met de glitterlaarsjes onder haar toga. Snotverkouden en grieperig is ze naar de rechtbank gereden om Rosa te verdedigen. “Na deze zitting duik ik direct m’n bed in”, kondigt ze aan. Maar eerst gaat ze proberen om Rosa uit de gevangenis te houden.
Lappen vlees en whisky
Rosa is niet voor het eerst de mist ingegaan. Ze heeft nog een voorwaardelijke gevangenisstraf openstaan. En omdat ze nu wéér tegen de lamp is gelopen, hangt haar nu werkelijk een celstraf boven het hoofd.
De Dordtse is deze keer op strooptocht geweest. Samen met een vriend – die ook is aangeklaagd, maar deze middag niet komt opdagen – slaat ze eind 2023 een paar keer toe in Sliedrecht. Het duo steelt spullen bij de Albert Heijn, de Dirk van den Broek en slijterij Dirck III. De laatste keer hebben ze pech. Iemand noteert het kenteken van de auto waarmee ze terug naar Dordrecht rijden.
Als de politie de wagen langs de kant van de weg zet en de kofferbak open gaat, puilt die uit. Vooral de lappen vlees (biefstuk, ossenhaas) en de flessen whisky vallen op. Eerder gingen naast boodschappen ook al pannen, een keukenmachine en cosmetica onbetaald mee.
De tactiek van Rosa en haar partner in crime is steeds hetzelfde, blijkt uit bewakingsbeelden. Bij de zelfscankassa rekenen ze alleen wat goedkope levensmiddelen af, zoals zoutjes, chocola en appelmoes. Bij de duurdere spullen klinkt nooit een piepje. Totale schade voor de winkeliers? Ruim 2 duizend euro.
Goede invloed van nieuwe vriend
Rosa geeft deze middag direct toe dat ze in de fout is gegaan. Maar met een nobel doel. “Mijn dochter had honger”, verklaart ze.
“Als dat zo is, wat moest u dan met een keukenmachine en met die flessen whisky?”, wil de officier van justitie weten.
Dat kan Rosa niet uitleggen. Ze zegt sowieso weinig en duikt een beetje weg in haar dikke, zwarte jas.
Het enige moment waarop ze even opveert, is als haar nieuwe vriend ter sprake komt. “Hij heeft een goede invloed”, zegt Rosa’s advocaat. “Sinds ze met hem is, heeft mevrouw niet meer gestolen.” De advocaat ziet nog een ander lichtpuntje. “De dochter van mevrouw woont bij een oom. Het is een slimme tante, die het heel goed doet op de havo.”
Foto ter illustratie © Pexels
Broze gezondheid
“Ja, wat moeten we nu met u?”, zegt de rechter tegen Rosa. “De reclassering schetst een somber beeld. Lichamelijk gaat het niet goed en in uw hoofd ook niet. U zit in een beschermde woongroep. Daar blijkt het heel lastig om u te begeleiden. U kunt of u wilt geen hulp accepteren.”
“Mijn cliënt kan eigenwijs zijn en een grote mond hebben”, zegt de advocaat. “Maar dat wil niet zeggen dat ze de dingen ook echt begrijpt. Ze wordt nogal eens overschat.”
Een celstraf? Dat lijkt de advocaat een slecht idee. “Mevrouw heeft een broze gezondheid”, betoogt ze. “De laatste tijd heeft ze een paar herseninfarcten gehad en momenteel herstelt ze van een operatie aan een vleesboom. In de gevangenis is de medische zorg heel basaal. Dat is niet goed voor mevrouw. Bij een celstraf van meer dan twintig dagen raakt ze bovendien haar huis kwijt. Maar wie schiet er iets mee op als ze óók nog eens dakloos wordt?”
“Een taakstraf zal ook moeilijk worden”, reageert de rechter. “Niet alleen om fysieke redenen, maar ook omdat mevrouw zich moeilijk aan afspraken kan houden.”
“Voldoende geld om een boete te betalen heeft mevrouw ook niet”, vult de advocaat aan.
Stok achter de deur
Ook de officier van justitie maakt er geen geheim van dat ze de kwestie Rosa een lastige zaak vindt. Ze had met haar strafeis moeiteloos boven de twintig dagen uit kunnen komen, zegt ze. Maar ze is bereid om met de hand over het hart te strijken, omdat Rosa anders haar plekje in de beschermde woongroep kwijtraakt.
De officier komt uit op een eis van twintig dagen gevangenis, waarvan tien voorwaardelijk. Met aftrek ook van de twee dagen dat Rosa al vast heeft gezeten. In totaal zou Rosa dus acht dagen de gevangenis in moeten.
Rosa’s advocaat probeert er een compleet voorwaardelijke straf van te maken. “Van zo’n stok achter de deur leert Rosa het meest”, zegt ze. “Ik weet dat het veelgevraagd is. Maar dit is ook wel een heel bijzondere casus.”
Rosa hoort het allemaal stilletjes aan.
Het vonnis
“Dit kan niet zomaar van tafel worden geveegd”, zegt de rechter tegen Rosa. “Want u heeft voor hoge bedragen gestolen.” Hij veroordeelt de Dordtse tot een netto gevangenisstraf van acht dagen. Als Rosa opnieuw de mist ingaat, moet ze nog eens tien dagen zitten. “Ik zie grote vraagtekens boven het hoofd van mijn cliënt”, zegt Rosa’s advocaat. “Ik ga het maar eens rustig aan haar uitleggen.”
Om de privacy van de verdachte te beschermen is de naam Rosa gefingeerd. Hoe ze in werkelijkheid heet, is bekend bij de redactie van Rijnmond.
Dit bericht verscheen eerder bij onze mediapartner Rijnmond.
Volg ons ook op ons WhatsApp kanaal: https://whatsapp.com/channel/0029VaoRvYF6rsQtr0tBRu3u