Door Trevyn van Houwelingen en Joram Niese
Twee kunstwerken die eeuwenlang in de Eerste Kamer hebben gehangen, zijn voor het eerst te bewonderen op een andere plek. Het Dordrechts museum onthulde onlangs de panelen ‘Allegorie op de Oorlog’ uit 1664 en ‘Allegorie op de Vrede’ uit 1669, die in opdracht van Johan de Witt zijn geschilderd.
Speciaal voor de tentoonstelling ‘Johan de Witt: een politicus met een persoonlijk verhaal’ zijn de werken naar Dordrecht gehaald. “Het was een hele mooie opdracht om te kijken waar die werken zich bevonden”, vertelt museumconservator Marianne Eekhout. Nu het Binnenhof verbouwd wordt, is ook de Eerste Kamer gesloten.
Waar de werken in de tussentijd lagen opgeslagen, was een tijd lang een raadsel. Eekhout: “Ze bleven niet op het Binnenhof, dus het duurde even voordat we ze hadden gelokaliseerd. Maar toen we ze eenmaal hadden gevonden, was de Eerste Kamer heel snel bereid om ze bij ons te laten zien.”
Oorlog en Vrede
Er was hoog bezoek bij de onthulling van de pronkstukken in het Dordrechts Museum, woensdagmiddag. Eerste Kamervoorzitter Jan Anthonie Bruijn kwam hoogstpersoonlijk kijken naar de werken. Bruijn zit al dertien jaar in de Eerste Kamer en is sinds 2019 voorzitter van de Senaat.
Toch was dit ook voor hem een speciaal moment: “Ze hangen al 400 jaar in de zaal waar nu de Eerste Kamer vergadert. Sinds 1849 staan er echter tribunes voor, dus we kunnen ze niet goed zien.”
Bruijn geeft aan dat hij diep onder de indruk is. “De afbeelding van de oorlog is natuurlijk wel luguber, maar waarschuwt ons voor oorlog. Als we niet ons best doen – met z’n allen – om de wereld veilig, vredig en welvarend te houden, heb je altijd het risico dat je afglijdt naar oorlog”, zegt hij.
“Daarom wordt het perspectief van vrede in de Eerste Kamer ook geëtaleerd aan de andere kant van de zaal. Als hoop en als toekomstbeeld. Als we hard genoeg werken met z’n allen, dan blijft de vrede ook gewaarborgd.”
Volgens de Senaatsvoorzitter zijn de panelen niet alleen decoratief, maar zijn ze ook een bron van inspiratie voor de zetelende Eerste Kamerleden. “De spanning tussen oorlog en vrede, dat is uiteindelijk waar het in het openbaar bestuur om gaat”, legt Bruijn uit. “Je hebt een opdracht als Kamerlid, of als burgemeester of wethouder, om namens de inwoners de veiligheid, de vrede en de welvaart te garanderen. Of in ieder geval zoveel mogelijk na te streven. Daarvoor zijn deze schilderijen een enorme inspiratiebron.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Johan de Witt
De werken zijn nu dus onderdeel van een tentoonstelling over Johan de Witt. Maar wat hebben de panelen nu eigenlijk met Johan de Witt te maken? ‘s Lands bekendste Dordtenaar kennen we voornamelijk als politicus, niet als opdrachtgever van kunstwerken.
Echter, in zijn rol als raadspensionaris (de titel van minister-president in de tijd dat Nederland nog een republiek was, red.) gaf De Witt in de jaren 1660 opdracht het interieur van de vergaderzaal van Holland te vernieuwen. Die zaal zetelt tegenwoordig de Senaat, ook wel Eerste Kamer. “Dit was de eerste en ook belangrijkste echte kunstopdracht die hij gaf voor de publieke ruimte in het Binnenhof”, aldus Eekhout.
Naast de panelen uit de Eerste Kamer zijn er veel andere waardevolle kunststukken te zien. Zo hangen er ook werken van bijvoorbeeld, Rembrandt, Albert Cuyp en Jan Steen. De tentoonstelling opent op 27 april en zal te zien zijn tot en met 26 oktober.
De Streekomroep was bij de onthulling van de kunstwerken. Bekijk de videoreportage hier.
Volg ons ook op ons WhatsApp kanaal: https://whatsapp.com/channel/0029VaoRvYF6rsQtr0tBRu3u